Tường nhà
Bài viết
Kết bạn
Ngăn cấmcách giỏi tiếng anh
[Giỏi tiếng anh]
Để giao tiếp tiếng Anh ở cấp độ phản xạ, bạn phải nhớ hơn 1000 ý hoàn chỉnh và
phải phản xạ được từng ý trong vòng dưới 7 giây.
Để tôi hỏi bạn vài câu tiếng Việt và bạn chỉ có vài giây để nói câu tiếng Anh, bạn
nói được bao nhiêu câu nhé. Đừng tra từ điển, hãy cố nhớ một cách tự nhiên xem
bạn bật ra đúng được bao nhiêu câu: “Tôi buồn nôn quá”, “Tối hôm qua tôi không
chợp mắt được chút nào”, “Tôi sợ bị mắc mưa”, “Tôi gọi điện thoại cho bạn nhưng
gọi không được”, “Tôi không thể nghĩ ra gì hết”... Nếu bạn có 7 giây để nhớ 1 câu
tiếng Anh, bạn có thể nhớ được bao nhiêu câu? Đây chỉ là vài câu giao tiếp thông
dụng nhất được dùng hàng ngày và hầu như ngày nào cũng gặp. Tại sao lại là 7
giây? Vì 7 giây là toàn bộ thời gian bạn có thể trì hoãn trong giao tiếp. Nếu sau 7
giây mà không nói, xem như bạn không nói hoặc không có cơ hội nói nữa. Tôi có
thể liệt kê ra hàng chục câu thật sự thông dụng khác nữa để bạn tự kiểm tra mình.
Nhưng hãy đặt lại vấn đề như thế này, tại thời điểm cần nói hoặc cần hiểu khi
nghe, nếu bạn không thể nhớ ra liệu bạn có nghe hoặc nói được không?
Nếu vốn ngôn ngữ của bạn không tích luỹ đủ bằng 1 đứa trẻ >10 tuổi, bạn sẽ
không nói được
Khi cần nói tiếng Anh, nhiều người bắt đầu lục tìm từ vựng trong trí nhớ và cố
gắng lắp ghép chúng lại với nhau để đặt thành câu bằng kiến thức ngữ pháp họ đã
học, nhưng chưa bao giờ ghép lại thành một câu đúng mà người bản xứ thường
dùng cả. Vấn đề nằm ở chỗ là, cho dù bạn có biết 1 ngàn, 2 ngàn hay 3 ngàn từ
vựng đơn lẻ, cũng có thể bạn chẳng bao giờ nói được 1 câu đúng nào. Vậy thì làm
sao để nói được câu đúng? Đó là khi bạn biết các cụm động từ. Nếu bạn biết 1 ý
hoàn chỉnh, là 1 cụm động từ, bạn có thể nói được hàng chục hoặc hàng trăm câu
khác nhau. Nếu bạn biết và nhớ được 100 cụm, bạn sẽ rất ngạc nhiên về số lượng
câu mình có thể nói được và khi biết và nhớ được 1000 cụm, chắc chắn bạn sẽ nói
được tiếng Anh lưu loát. Biết và nhớ ở đây được hiểu là, trong cùng 1 thời điểm
bạn có thể bật ra tất cả các cụm trong vòng dưới 7 giây.
Vậy cụm động từ ở đây được hiểu như thế nào mới đúng? Cụm động từ là tất cả
các cấu trúc nằm trong câu có chứa ít nhất một động từ chính. Ví dụ, “to feel sick”
(cảm thấy buồn nôn), “not sleep a wink” (không chợp mắt được chút nào), “to get
caught in the rain” (bị mắc mưa), “to come up with something” (nghĩ ra điều gì đó)
... Từ những cấu trúc như trên, bạn mới có thể thêm chủ từ, thêm trạng từ chỉ thời
gian, nơi chốn, thay thế danh từ... là có thể hình thành nên nhiều câu khác nhau
trong nhiều tình huống khác nhau như: “I got caught in the rain last night” (Tối qua
tôi bị mắc mưa), “Go quickly or you’ll get caught in the rain” (Đi nhanh lên không
bạn sẽ bị mắc mưa đấy), “You’ll be sick when you get caught in the rain”... Tôi có
thể đặt nhiều câu khác nhau với cấu trúc đó nữa, nhưng hãy quay lại vấn đề chính.
Những cụm động từ thật sự cần thiết cho bạn là những cụm có thể dùng lại được
ở nhiều tình huống khác nhau chứ không phải những câu giao tiếp thông dụng đặc
thù mà bạn chỉ có thể dùng cho 1 tình huống duy nhất và ít khi dùng lại cho những
tình huống khác, ví dụ: “Easier said than done” (Nói dễ hơn làm), “Take it easy”
(Hãy bình tĩnh), “Wait and see” (Hãy chờ xem)... Đây cũng là những câu hay
nhưng dùng để “nói chơi” là chính nhưng trong giao tiếp thì bạn thật sự cần những
cụm động từ, chứ không phải những câu “nghe hay” và dễ nhớ này.
Nghe có vẻ như chúng ta đã bắt đúng mạch của căn bệnh trầm kha này rồi phải
không? Nhưng hãy nhìn vào sự thật sau đây để nhận ra một sai lầm mà người học
tiếng Anh hay mắc phải: học để suy luận?! Cách học đó đã khiến hàng triệu sinh
viên, học sinh bao nhiêu thế hệ nay đã đổ công sức, tiền bạc của mình xuống sông,
xuống biển khi kết quả học trên 10 năm vẫn phải học lại từ đầu. Sự thật là các
thành phần trong mỗi câu nói kết hợp lại với nhau không theo một quy luật nào và
chỉ có thể nhớ nằm lòng mới có thể sử dụng đúng được. Mời các bạn xem qua.
Người ta nói “do an exercise”, nhưng lại nói “make a mistake”; nói “make a phone
call”, nhưng lại nói “have a conversation”; nói “do a job”, nhưng lại nói “take a
break”; nói “take a step”, nhưng “make a jump”.
Người ta nói “talk about something”, nhưng nói “comment on something” và
“discuss something”; nói “succeed in something”, nhưng “fail at something”; nói
“ask a question of somebody”, nhưng “have a question for somebody”; nói “accuse
somebody of something”, nhưng “blame somebody for something”; nói “answer an
e-mail”, nhưng “reply to an e-mail”.
Nếu tôi phải liệt kê, có thể 1 quyển sách 500 trang mới có thể liệt kê hết tất cả
những khác biệt này. Và bạn thấy đấy, mỗi ý nói đều có cụm riêng của nó và nó
hoàn toàn không thể tự ý suy luận và lắp ghép được. Bạn thử nói xem, trong một
tình huống giao tiếp, bạn có thể suy luận được những vấn đề lẽ ra bạn cần phải nhớ
nằm lòng không?
Trong tiếng Anh có tổng cộng trên dưới 20000 cụm động từ nhưng trong văn nói
giao tiếp hàng ngày, bạn chỉ cần trên 1000 cụm là có thể nói tiếng Anh lưu loát.
Thật ra trên thực tế khi kiểm tra một người nói tiếng Anh lưu loát, họ cũng không
thể nhớ đến 500 cụm động từ này. Đó là một thực tế mà bạn có thể yên tâm là
mình có thể làm được.
Vậy làm thế nào để có thể nhớ trên 1000 cụm để nói được tiếng Anh lưu loát? Bạn
không thể học hết những cụm từ này một cách đơn lẻ và nhớ chúng một cách dễ
dàng được. Cách nhanh nhất bạn có thể học chúng là học thuộc lòng các câu giao
tiếp có chứa chúng. Khi học câu, bạn sẽ nhớ tình huống dễ dàng giúp bạn vừa nhớ
chính câu đó để giao tiếp và cũng vừa nhớ các cụm động từ để dùng lại trong các
tình huống khác.
Nhưng hầu hết mọi người đều than phiền rằng học mãi nhưng không thuộc vì khó
nhớ quá. Chúng ta hãy làm rõ vấn đề này vì có lẽ đây là vấn đề lớn mà hầu như
toàn bộ người học tiếng Anh đều gặp phải. Vì sao bạn không nhớ? Đó là do 1 thói
quen sai lầm mà bạn chưa biết hoặc chưa sửa. Hãy nhớ lại xem, bạn đã từng trải
qua các lớp thời học phổ thông, vậy bạn nhớ được bao nhiêu bài lịch sử, bao nhiêu
bài thơ, bao nhiêu bài địa lý... mà thầy cô bảo bạn phải học thuộc lòng để trả bài?
Ngạc nhiên chưa? Bạn không nhớ tròn trĩnh nổi 1 bài. Đâu phải chỉ riêng học tiếng
Anh bạn mới không nhớ, mà là toàn bộ các môn học bạn đều không nhớ. Đâu phải
bạn không có năng khiếu học tiếng Anh, mà đơn giản là bạn có nhớ gì đâu mà nói,
mà nghe?!
Bộ nhớ sinh học của chúng ta có một cách ghi nhớ rất đơn giản mà ai cũng có thể
ghi vào đó mọi thông tin cần thiết. Suy luận thì có thể khó hơn, đòi hỏi kỹ năng
nhiều hơn, nhưng để nhớ thì chỉ cần tìm mọi cách để lặp lại. Lặp lại ở đây có thể là
đọc lại, viết lại, nghe lại hay nói lại... Một lần lặp lại có thể bạn chỉ nhớ trong vài
giây. Điều này giống như tôi đọc cho bạn nghe số điện thoại của tôi để bạn ghi vào
sổ, và khoảng 1 phút sau tôi hỏi lại số điện thoại ấy, nếu bạn không giở sổ ra, bạn
sẽ quên khuấy chúng và sẽ không bao giờ nhớ ra được nữa. Vì đó chỉ đơn giản là
bạn mới lặp lại 1 lần. Nhưng nếu bạn nghe tôi nói, bạn đọc lại nhiều lần hơn, nhẩm
lại trong đầu độ 10 lần, có thể 1 giờ sau bạn vẫn còn nhớ. Nhưng nếu bạn chia
thành từng giờ, mỗi giờ bạn lặp lại khoảng 10 lần và sau 10 giờ lặp như thế, bạn
có thể nhớ được hàng tháng hay hàng năm. Và nếu tần suất lặp lại nhiều hơn, có
thể bạn sẽ nhớ suốt đời. Và đơn giản như thế, sự lặp lại là do chính bạn thực hiện
mà không cần sự nỗ lực hay gắng sức nào. Nếu bạn cho rằng trí nhớ của mình kém
hơn người khác, thì chỉ cần lặp lại nhiều lần hơn so với người khác.
Quay lại thực tế việc học tiếng Anh, hầu hết mọi người chỉ lặp lại khoảng hơn chục
lần và thấy nhớ trong đầu tại thời điểm đó thì bắt đầu tự cho rằng mình đã thuộc và
không tiếp tục lặp lại. Kết quả là, chỉ sau 1 tuần họ quên toàn bộ những câu từ đã
học từ tuần trước. Và càng tiếp tục học bài mới bao nhiêu, thì họ càng quên những
bài cũ bấy nhiêu. Những gì họ có thể nhớ được là bài học hiện hành và những câu
từ nào được các bài học dùng lại thường xuyên nhất. Chính vì thế, đừng nói là 10
năm, mà đến vài chục năm không biết là họ có thể nhớ gì để nói hoặc nghe hay
không.
Khi học mãi mà vẫn không giao tiếp được, người ta lại tiếp tục nghĩ ra nhiều
cách thức khác, nào là tăng cường giảng giải ngữ pháp, tăng cường ngày học,
tăng cường luyện nghe... Nhưng trong đó nhiều người khuyên nhất là đi thực
hành nói. Thật lòng mà nói, nếu thực hành nói mà giúp giỏi tiếng
Anh thì chắc hẳn đã có nhiều người giỏi rồi. Nhưng thực tế lại cho
thấy điều ngược lại. Thực tập nói chẳng qua là tìm cách lặp lại những câu từ đã
học. Nhớ là lặp lại câu từ đã học chứ không phải tự chế, tự lắp ghép để ai muốn
hiểu sao thì hiểu. Bạn thử nghĩ xem, có ai đời cho trẻ con đi ra đường nghe đám trẻ
đường phố nói câu gì nó học theo câu đó để nói theo không?
Sự lặp lại tốt nhất là nhìn câu đúng, nghe giọng đọc đúng và đọc đúng theo hàng
trăm lần. Việc bạn có thể lặp lại câu đúng hàng trăm lần, không sai lần nào là bạn
đã tự tạo ra một môi trường hoàn hảo nhất trong việc học tiếng Anh cho riêng
mình. Một đứa trẻ từ lúc biết nói cho đến hết tiểu học được bố mẹ chúng và thầy
cô sửa câu đúng và bắt chúng nói lại ngày này sang ngày khác, năm này sang năm
khác cho đến khi chúng thuộc nằm lòng và mỗi lần nói đều sử dụng đúng câu đó.
Nhưng vì chúng ta là người lớn, không có ai bên cạnh “chịu khó” sửa cho chúng
ta như đứa bé trên, nên chúng ta phải tự mình tìm câu đúng và tự tìm cách lặp lại
chúng hàng trăm lần như quá trình một đứa bé “nạp” ngôn ngữ vào đầu.
Để tiến trình này nhanh hơn, chúng ta hãy lặp lại “cưỡng bức” một chút, nghĩa là,
nếu để tự nhiên khi rơi vào tình huống nào đó mới có cơ hội nói câu nào đó, thì
chúng ta hãy chọn ra mỗi ngày vài câu có các cụm động từ giao tiếp thông dụng
và dùng toàn bộ thời gian rảnh rỗi để có thể nghe và đọc lại mỗi câu khoảng trên
dưới 200 lần. Nếu bạn nghĩ trí nhớ của mình kém hơn người khác, hãy nâng số lần
lặp lên nữa. Nhưng nếu bạn nghĩ mình có thể nhớ nhanh, cũng đừng hạ thấp số lần
lặp lại này. Mục tiêu của toàn bộ quá trình là bạn phải nhớ tổng cộng trên 1000
cụm động từ trong cùng một thời điểm, trong khoảng thời gian tối đa là 7 giây cho
mỗi cụm là bạn thành công. Bạn lặp lại nhiều thì nhớ nhanh hơn, lặp lại ít thì nhớ
chậm, cần thời gian để suy nghĩ. Nếu chỉ nhớ được một số câu hoặc không nhớ thì
bạn sẽ không nói được. Vì đơn giản, bạn không nhớ thì làm sao mà nói!
Nếu các bạn cần tôi giới thiệu một nơi có sẵn các câu chọn lọc chứa đầy đủ
các cấu trúc cần thiết để giao tiếp tiếng Anh lưu loát, xin hãy vào: [You must be registered and logged in to see this link.] nơi tôi là nhà đồng sáng lập.
Đó cũng là tâm huyết cả đời của chúng tôi.
3 yếu tố quyết định kỹ năng nghe của bạn
Nếu bạn nghe một câu nhưng không hiểu rõ người ta muốn nói gì, nó nằm ở 1
trong 3 nguyên nhân sau: 1) bạn thiếu từ vựng; 2) bạn không nhận ra âm; 3) bạn
chẳng biết cấu trúc câu, là cụm động từ mà câu đó đang dùng nên không hiểu được
ý chính của câu.
Thiếu từ vựng
Nếu từ vựng bạn quá ít, nghe từ mới không biết chúng là gì, hoặc bạn chỉ nhớ
mang máng, không nhớ rõ nghĩa của nó. Điều này nói lên rằng, bạn học quá ít từ,
hoặc học nhiều nhưng đã lặp lại chúng quá ít lần. Hãy cải thiện bằng cách lặp lại
nhiều hơn. Cách lặp lại từ vựng tốt nhất là đặt chúng vào một câu ví dụ nào đó, bạn
sẽ thuộc từ và thuộc luôn cả câu và có thể sử dụng lại cấu trúc của câu đó sau này.
Phát âm sai, không nhận ra âm khi nghe
Phát âm của bạn đóng vai trò rất lớn cho việc nhận ra từ vựng mà người nói đang
dùng. Nếu bạn phát âm một từ theo cách nào, theo vùng miền nào thì người vùng
đó nói bạn nhận ra dễ dàng, còn người vùng khác nói bạn sẽ rất khó nghe hoặc
không nghe được. Nếu học tiếng Anh mà bạn không tập âm để biến chất giọng của
mình thành giọng chuẩn bản xứ, bạn sẽ rất khó nghe người bản xứ. Điều đơn giản
mà những người theo cách học cũ không thể nhận ra là, phát âm của bạn quyết
định bạn có nghe được hay không. Trong tiếng Anh có tổng cộng từ 45-52 âm,
trong đó có 21 nguyên âm là bắt buộc phải phát đúng. 21 nguyên âm này kết hợp
với các phụ âm đứng trước và đứng sau chúng để tạo ra thành các tổ hợp âm khác
nhau. Nếu phát đúng âm và tổ hợp âm bạn sẽ nhận ra từ dễ dàng khi nghe người
bản xứ nói. Trên thực tế, người ta hay chọn cách luyện nghe chứ không học phát
âm vì suy nghĩ đơn giản rằng không nghe được thì phải luyện nghe. Nhưng nếu
bạn sửa được âm và phát đúng các tổ hợp âm thì có thể nghe được ngay từ lần đầu
tiên mà không phải tốn thời gian để luyện nghe.
Để học phát âm, cách tốt nhất là học âm trong các từ bạn đang học. Nếu bạn theo
cách học âm đơn lẻ, rời rạc như cách người ta vẫn đang dạy, dù có dạy trực quan
đến đâu bạn cũng không sửa âm trong từ được. Hiện nay có phương pháp đọc
tách-ghép âm có thể giúp bạn sửa âm bản xứ thật nhanh bằng cách sửa âm tại từ
bạn đang học. Theo phương pháp này, nguyên âm của từ hay âm tiết được tách
ra đọc riêng rẽ cho bạn nhận biết, sau đó phương pháp dạy bạn cách đọc nối giữa
nguyên âm và phụ âm đứng trước và đứng sau nó để hình thành nên âm của cả từ.
Với cách này, bạn sẽ nhận biết được những nguyên âm khó và những tổ hợp âm
lạ không có trong tiếng mẹ đẻ của bạn. Một ví dụ về tổ hợp âm lạ mà ai cũng phát
âm sai là từ “down”. Trong tiếng Việt có âm /au/ đứng cuối từ như trong từ “rau”,
“trau”, “lau”... nhưng trong tiếng Việt không hề có từ nào mà âm /au/ kết hợp với
âm /n/ đứng sau nó. Vì thế cho nên sang học tiếng Anh, khi phát âm họ bỏ luôn âm
cuối và nói thành từ “dau” và bỏ luôn âm /n/. Một từ tiêu biểu khác là từ “time”.
Trong tiếng Việt có âm /ai/ nhưng không hề có từ nào mà âm /ai/ kết hợp với âm /
m/ đứng sau nó. Nên khi phát âm từ này, người Việt hay đọc là /tai/. Thời gian gần
đây khi phát hiện ra mọi người đều phát âm từ “time” thiếu âm cuối /m/, nên người
ta dạy thêm âm /m/. Nhưng vì trong tiếng Việt không có tổ hợp âm /aim/ nên người
ta mượn âm /a/ để thay thế và đọc từ “time” thành /tam/ (bỏ nguyên âm đôi /ai/)
thay vì đúng phải là /taim/.
Vậy phải học âm như thế nào? Hãy bắt đầu một cách nghiêm túc. Kể từ hôm nay,
hãy tập lại tất cả các từ, dù là từ vựng đơn lẻ hay nằm trong câu. Nếu bạn đã tập 1
âm nhuần nhuyễn, thì khi gặp âm đó trong từ khác, bạn sẽ có thể phát âm dễ dàng.
Tương tự, nếu bạn phát được 1 tổ hợp âm (nguyên âm kết hợp với phụ âm đứng
trước hoặc đứng sau), bạn có thể phát âm chính xác các từ sử dụng tổ hợp âm đó.
Nếu bạn sử dụng phương pháp đọc tách-ghép âm và không bỏ qua bất kỳ từ nào,
tôi tin chắc rằng bạn có thể phát âm chuẩn xác và đổi giọng trong vòng 30 ngày.
Câu hỏi đặt ra là, cho đến khi nào bạn mới được gọi là đổi giọng? Hãy nhờ một
giáo viên kiểm tra, nếu bạn nói chuyện bằng tiếng Anh một cách tự nhiên mà đã sử
dụng toàn bộ âm chuẩn rồi thì xem như giọng bạn đã đổi. Điều này có nghĩa là bạn
đã biến quán tính của mình thành phản xạ vô điều kiện. Nếu chỉ nhìn vào từ rồi dần
dần nhớ lại mới có thể phát âm đúng thì xem như bạn cũng chưa đổi giọng vì nó
chưa biến thành quán tính. Vì vậy, nếu âm nào chưa biến thành quán tính tự nhiên
của bạn, hãy tìm cách đọc lặp lại chúng nhiều lần hơn nữa.
Bạn cũng có thể vào Lớp học trực tuyến do chúng tôi tạo ra và học từng ngày để bổ
sung vốn từ vựng và cách phát âm theo phương pháp đọc tách-ghép âm cho từng
từ. Đây cũng cùng một nơi tôi đã giới thiệu với các bạn bên trên để học câu:
[You must be registered and logged in to see this link.]
Nhận dạng cấu trúc khi nghe để hiểu ý chính
Điều cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng trong kỹ năng nghe của bạn
là khả năng nhận dạng cấu trúc khi nghe. Nhận dạng cấu trúc là gì? Một câu nào
được nói hay viết đều sử dụng một cụm động từ mà ta gọi là cấu trúc câu. Mỗi cụm
động từ đều có nghĩa riêng của nó và khi nhắc đến cấu trúc đó mọi người đều hiểu
nghĩa giống nhau, không thể nhầm lẫn được. Nếu bạn thuộc cấu trúc đến mức nhận
ra chúng trong khoảng thời gian dưới 7 giây, bạn sẽ hiểu ý người ta nói gì và tất cả
những gì bạn cần làm là lắng nghe 1 vài từ chính là có thể hiểu trọn vẹn ý nghĩa.
Nhiều người học theo cách cũ cứ phải nghe hết tất cả các từ rồi đoán nghĩa. Một
phần do không hiểu cấu trúc nên không biết người ta nói gì. Một phần là không
biết hết từ vựng nên không thể nhận ra. Lời khuyên về việc đi luyện nghe trở nên
là một lời khuyên rất tồi khi trong đầu không có đủ âm, từ vựng và cấu trúc.
Tôi sẽ lấy một ví dụ để các bạn có thể hiểu rõ tầm quan trọng của cấu trúc. Ví dụ,
với cấu trúc “have been doing something” có nghĩa là làm một việc gì đó trong
bao lâu rồi, hoặc một điều gì đó đã xảy ra trong bao lâu rồi cho đến thời điểm này.
Cấu trúc này dùng để mô tả về độ dài của khoảng thời gian mà việc gì đó đã xảy
ra. Nếu bạn hiểu được như thế, hãy xem câu “I have been studying English for 10
years”. Vì cấu trúc chuyển tải ý nghĩa là “làm việc gì đó trong bao lâu cho đến thời
điểm hiện tại” và khi thấy một câu dùng cấu trúc đó, bạn chỉ cần lắng nghe động từ
chính của nó là có thể nhận ra. “Làm việc gì đó” được cụ thể hoá trong câu ví dụ
trên bằng động từ “study” (học). Vậy khi nhận dạng được cấu trúc, bạn có thể hiểu
được là “học” trong bao lâu rồi và chỉ cần lắng nghe khoảng thời gian nữa là có thể
hiểu được toàn bộ câu. Nếu ai đó dùng động từ khác thì bạn tập trung vào động từ
khác đó và chỉ cần hiểu nghĩa của động từ đó mà thôi. Hiểu được điều này, bạn sẽ
hiểu rằng một cấu trúc có thể dùng lại trong hàng chục, hàng trăm câu khác nhau
mà khi nghe bạn đã có thể hiểu chúng ngay mà không cần lắng nghe toàn bộ mọi
từ trong câu mới có thể hiểu được ý của người nói.
Trong lớp học mà chúng tôi thiết kế, từng câu được phân tích ra thành những cấu
trúc riêng rẽ và giải thích cách dùng của chúng để bạn tham khảo. Nếu bạn thuộc
câu, bạn có thể nhận biết các cấu trúc trong câu đó dễ dàng. Hãy tham khảo:
[You must be registered and logged in to see this link.] và chọn ngày học đầu
tiên để trải nghiệm phương pháp.
Vai trò của ngữ pháp trong việc học ngôn ngữ
Trong 1 ví dụ trên khi tôi dùng cấu trúc “have been doing something” là dùng cấu
trúc của thì perfect continuous mà trong môn ngữ pháp cũng có học. Nhưng điều
đáng nói ở đây là, khi bạn học cấu trúc, nó đã bao gồm toàn bộ ngữ pháp tiếng Anh
mà bạn không cần phải học ngữ pháp riêng rẽ. Khi học cấu trúc, người học có thể
hiểu được trọn vẹn cách nói đúng câu, đúng văn hoá, đúng về mọi mặt trong ngôn
ngữ mà không cần phải đụng tới khái niệm về ngữ pháp.
Vậy môn ngữ pháp có vai trò gì? Đó là môn học dành cho những nhà phân tích
ngôn ngữ như nhà ngôn ngữ học hay ngành sư phạm. Hiểu biết được các thành
phần của ngôn ngữ không phải là phạm trù dành cho những người bình thường vốn
chỉ mượn ngôn ngữ để thành công trong việc học và cuộc sống. Trong môn ngữ
pháp người ta có dạy một cấu trúc “Subject + Verb + Object” và giúp bạn đặt một
câu “I love you”. Nhưng bạn sẽ không có cách nào suy luận sao có sự khác nhau
giữa 2 câu “I play guitar” và “I play with a yoyo”. Tại sao câu sau cũng có cùng
cấu trúc ngữ pháp mà lại có thêm “with a” dư thừa trong đó?
Trong tiếng mẹ đẻ của bất kỳ quốc gia nào, con người đều phải trải qua giai đoạn
“nạp” ngôn ngữ trước. Đó là một quá trình từ lúc bập bẹ ê a nói từng từ, được bố
mẹ ông bà sửa lại thành từng câu hoàn chỉnh, hết câu này đến câu khác. Khi có
được những cấu trúc đơn giản như “Bố ơi mua kẹo cho con đi bố”, những đứa bé
mới bắt đầu khai triển ra thành hàng chục, hàng trăm câu khác nhau như “Bố ơi
mua kem cho con đi bố”, “Bố ơi mua đồ chơi cho con đi bố”. Đến hết năm 10 tuổi,
khi bé có một vốn từ vựng tương đối hoàn chỉnh và vốn cấu trúc câu đủ hùng hậu
người ta mới bắt đầu dạy cho bé phân tích những thành phần trong câu. Việc hiểu
thêm này nhằm mục đích giúp con người hiểu rõ hơn về các khái niệm của ngôn
ngữ chứ hoàn toàn không giúp ích nhiều cho việc nói hay viết – những phạm trù
phụ thuộc lớn vào lượng kiến thức và kinh nghiệm gặt hái được trong quá trình
sống. Bạn cũng đừng lầm tưởng môn “Tiếng Việt” được dạy trong các trường tiểu
học hiện nay là học ngữ pháp nhé. Đó cũng là một quá trình nạp thêm ngôn ngữ
ngoài lượng câu từ đã học từ bố mẹ, ông bà.
Lời kết
Trong một thời gian dài nghiên cứu, giảng dạy và tìm ra phương pháp đúng đắn
nhất trong việc dạy tiếng Anh, tôi nhận ra rằng, để làm cho người học hiểu được và
chịu làm theo phương pháp còn khó hơn gấp trăm lần so với việc giúp họ nói
giỏi tiếng Anh. Có thể vì nhiều lý do khác nhau khiến mỗi người có
những quan điểm khác nhau về việc học. Nhưng cái khó nằm ở chỗ, khi biết quá
nhiều thứ mà phải ép mình theo một cách thức nào đó người ta đâm ra chần chừ, lo
ngại, phân vân, nghi ngờ, phản đối... Và tệ hơn hết là tâm lý này diễn ra liên tục,
đôi khi là từng phút, từng giây trong đầu người học. Khi được yêu cầu làm theo
một cách nào đó, người học sẽ luôn xuất hiện câu hỏi “tại sao phải làm thế” trong
đầu. Nếu cho tôi một em học sinh lớp 6 hoặc lớp 7, tôi dám chắc rằng tôi có thể
giúp em nói được tiếng Anh lưu loát dưới 1 năm. Nhưng nếu cho tôi một người
lớn, đặc biệt là người biết quá nhiều nhưng chưa thành công, tôi hoàn toàn không
chắc chút nào về mặt thời gian.
Sau nhiều năm nghiên cứu phương pháp, cuối cùng chúng tôi cũng đã hiện thực
hoá thành công một cách thức học tiếng Anh trực tuyến đáp ứng gần như hoàn toàn
những gì tôi mô tả trong bài viết này. Tôi thật sự rất muốn các bạn hiểu được cách
thức và bắt đầu hành động ngay từ hôm nay để có thể giỏi tiếng Anh trong 1 năm
tới nữa. Các bạn có quyền nghi ngờ và tôi cũng hiểu điều đó. Các bạn có quyền đặt
ra nhiều câu hỏi “tại sao” vì các bạn có nhận thức riêng của mình. Nhưng chúng tôi
thật sự biết việc mình đang làm và chúng tôi biết cách để đưa bạn đến thành công
trong tiếng Anh. Nếu bạn vẫn chưa giỏi, có thể bạn chưa biết cách, hoặc cách của
bạn chưa đúng lắm hoặc cách đó quá mất thời gian và không dễ gì thực hiện một
cách bình thường được. Vì nếu có thể làm được dễ dàng và nhanh chóng, thì bạn
không chờ cho đến hôm nay mới bắt đầu.
Xin đừng chần chừ. Hãy cùng chúng tôi giỏi tiếng Anh, tự làm giàu cho bản thân
và làm đẹp cho hai chữ "Việt Nam" để đi khắp nơi trên thế giới, bạn bè năm châu
phải nghiêng mình.
Trung tâm tiếng anh SECret
Việt Nam sưu tầm và chia sẽ
Nơi dạy và học tiếng anh tại Đà Nẵng
PHẠM VIỆT THẮNG
Đồng sáng lập
HelloChao.vn
facebook.com/thangpham.hellochao
[Giỏi tiếng anh]
Để giao tiếp tiếng Anh ở cấp độ phản xạ, bạn phải nhớ hơn 1000 ý hoàn chỉnh và
phải phản xạ được từng ý trong vòng dưới 7 giây.
Để tôi hỏi bạn vài câu tiếng Việt và bạn chỉ có vài giây để nói câu tiếng Anh, bạn
nói được bao nhiêu câu nhé. Đừng tra từ điển, hãy cố nhớ một cách tự nhiên xem
bạn bật ra đúng được bao nhiêu câu: “Tôi buồn nôn quá”, “Tối hôm qua tôi không
chợp mắt được chút nào”, “Tôi sợ bị mắc mưa”, “Tôi gọi điện thoại cho bạn nhưng
gọi không được”, “Tôi không thể nghĩ ra gì hết”... Nếu bạn có 7 giây để nhớ 1 câu
tiếng Anh, bạn có thể nhớ được bao nhiêu câu? Đây chỉ là vài câu giao tiếp thông
dụng nhất được dùng hàng ngày và hầu như ngày nào cũng gặp. Tại sao lại là 7
giây? Vì 7 giây là toàn bộ thời gian bạn có thể trì hoãn trong giao tiếp. Nếu sau 7
giây mà không nói, xem như bạn không nói hoặc không có cơ hội nói nữa. Tôi có
thể liệt kê ra hàng chục câu thật sự thông dụng khác nữa để bạn tự kiểm tra mình.
Nhưng hãy đặt lại vấn đề như thế này, tại thời điểm cần nói hoặc cần hiểu khi
nghe, nếu bạn không thể nhớ ra liệu bạn có nghe hoặc nói được không?
Nếu vốn ngôn ngữ của bạn không tích luỹ đủ bằng 1 đứa trẻ >10 tuổi, bạn sẽ
không nói được
Khi cần nói tiếng Anh, nhiều người bắt đầu lục tìm từ vựng trong trí nhớ và cố
gắng lắp ghép chúng lại với nhau để đặt thành câu bằng kiến thức ngữ pháp họ đã
học, nhưng chưa bao giờ ghép lại thành một câu đúng mà người bản xứ thường
dùng cả. Vấn đề nằm ở chỗ là, cho dù bạn có biết 1 ngàn, 2 ngàn hay 3 ngàn từ
vựng đơn lẻ, cũng có thể bạn chẳng bao giờ nói được 1 câu đúng nào. Vậy thì làm
sao để nói được câu đúng? Đó là khi bạn biết các cụm động từ. Nếu bạn biết 1 ý
hoàn chỉnh, là 1 cụm động từ, bạn có thể nói được hàng chục hoặc hàng trăm câu
khác nhau. Nếu bạn biết và nhớ được 100 cụm, bạn sẽ rất ngạc nhiên về số lượng
câu mình có thể nói được và khi biết và nhớ được 1000 cụm, chắc chắn bạn sẽ nói
được tiếng Anh lưu loát. Biết và nhớ ở đây được hiểu là, trong cùng 1 thời điểm
bạn có thể bật ra tất cả các cụm trong vòng dưới 7 giây.
Vậy cụm động từ ở đây được hiểu như thế nào mới đúng? Cụm động từ là tất cả
các cấu trúc nằm trong câu có chứa ít nhất một động từ chính. Ví dụ, “to feel sick”
(cảm thấy buồn nôn), “not sleep a wink” (không chợp mắt được chút nào), “to get
caught in the rain” (bị mắc mưa), “to come up with something” (nghĩ ra điều gì đó)
... Từ những cấu trúc như trên, bạn mới có thể thêm chủ từ, thêm trạng từ chỉ thời
gian, nơi chốn, thay thế danh từ... là có thể hình thành nên nhiều câu khác nhau
trong nhiều tình huống khác nhau như: “I got caught in the rain last night” (Tối qua
tôi bị mắc mưa), “Go quickly or you’ll get caught in the rain” (Đi nhanh lên không
bạn sẽ bị mắc mưa đấy), “You’ll be sick when you get caught in the rain”... Tôi có
thể đặt nhiều câu khác nhau với cấu trúc đó nữa, nhưng hãy quay lại vấn đề chính.
Những cụm động từ thật sự cần thiết cho bạn là những cụm có thể dùng lại được
ở nhiều tình huống khác nhau chứ không phải những câu giao tiếp thông dụng đặc
thù mà bạn chỉ có thể dùng cho 1 tình huống duy nhất và ít khi dùng lại cho những
tình huống khác, ví dụ: “Easier said than done” (Nói dễ hơn làm), “Take it easy”
(Hãy bình tĩnh), “Wait and see” (Hãy chờ xem)... Đây cũng là những câu hay
nhưng dùng để “nói chơi” là chính nhưng trong giao tiếp thì bạn thật sự cần những
cụm động từ, chứ không phải những câu “nghe hay” và dễ nhớ này.
Nghe có vẻ như chúng ta đã bắt đúng mạch của căn bệnh trầm kha này rồi phải
không? Nhưng hãy nhìn vào sự thật sau đây để nhận ra một sai lầm mà người học
tiếng Anh hay mắc phải: học để suy luận?! Cách học đó đã khiến hàng triệu sinh
viên, học sinh bao nhiêu thế hệ nay đã đổ công sức, tiền bạc của mình xuống sông,
xuống biển khi kết quả học trên 10 năm vẫn phải học lại từ đầu. Sự thật là các
thành phần trong mỗi câu nói kết hợp lại với nhau không theo một quy luật nào và
chỉ có thể nhớ nằm lòng mới có thể sử dụng đúng được. Mời các bạn xem qua.
Người ta nói “do an exercise”, nhưng lại nói “make a mistake”; nói “make a phone
call”, nhưng lại nói “have a conversation”; nói “do a job”, nhưng lại nói “take a
break”; nói “take a step”, nhưng “make a jump”.
Người ta nói “talk about something”, nhưng nói “comment on something” và
“discuss something”; nói “succeed in something”, nhưng “fail at something”; nói
“ask a question of somebody”, nhưng “have a question for somebody”; nói “accuse
somebody of something”, nhưng “blame somebody for something”; nói “answer an
e-mail”, nhưng “reply to an e-mail”.
Nếu tôi phải liệt kê, có thể 1 quyển sách 500 trang mới có thể liệt kê hết tất cả
những khác biệt này. Và bạn thấy đấy, mỗi ý nói đều có cụm riêng của nó và nó
hoàn toàn không thể tự ý suy luận và lắp ghép được. Bạn thử nói xem, trong một
tình huống giao tiếp, bạn có thể suy luận được những vấn đề lẽ ra bạn cần phải nhớ
nằm lòng không?
Trong tiếng Anh có tổng cộng trên dưới 20000 cụm động từ nhưng trong văn nói
giao tiếp hàng ngày, bạn chỉ cần trên 1000 cụm là có thể nói tiếng Anh lưu loát.
Thật ra trên thực tế khi kiểm tra một người nói tiếng Anh lưu loát, họ cũng không
thể nhớ đến 500 cụm động từ này. Đó là một thực tế mà bạn có thể yên tâm là
mình có thể làm được.
Vậy làm thế nào để có thể nhớ trên 1000 cụm để nói được tiếng Anh lưu loát? Bạn
không thể học hết những cụm từ này một cách đơn lẻ và nhớ chúng một cách dễ
dàng được. Cách nhanh nhất bạn có thể học chúng là học thuộc lòng các câu giao
tiếp có chứa chúng. Khi học câu, bạn sẽ nhớ tình huống dễ dàng giúp bạn vừa nhớ
chính câu đó để giao tiếp và cũng vừa nhớ các cụm động từ để dùng lại trong các
tình huống khác.
Nhưng hầu hết mọi người đều than phiền rằng học mãi nhưng không thuộc vì khó
nhớ quá. Chúng ta hãy làm rõ vấn đề này vì có lẽ đây là vấn đề lớn mà hầu như
toàn bộ người học tiếng Anh đều gặp phải. Vì sao bạn không nhớ? Đó là do 1 thói
quen sai lầm mà bạn chưa biết hoặc chưa sửa. Hãy nhớ lại xem, bạn đã từng trải
qua các lớp thời học phổ thông, vậy bạn nhớ được bao nhiêu bài lịch sử, bao nhiêu
bài thơ, bao nhiêu bài địa lý... mà thầy cô bảo bạn phải học thuộc lòng để trả bài?
Ngạc nhiên chưa? Bạn không nhớ tròn trĩnh nổi 1 bài. Đâu phải chỉ riêng học tiếng
Anh bạn mới không nhớ, mà là toàn bộ các môn học bạn đều không nhớ. Đâu phải
bạn không có năng khiếu học tiếng Anh, mà đơn giản là bạn có nhớ gì đâu mà nói,
mà nghe?!
Bộ nhớ sinh học của chúng ta có một cách ghi nhớ rất đơn giản mà ai cũng có thể
ghi vào đó mọi thông tin cần thiết. Suy luận thì có thể khó hơn, đòi hỏi kỹ năng
nhiều hơn, nhưng để nhớ thì chỉ cần tìm mọi cách để lặp lại. Lặp lại ở đây có thể là
đọc lại, viết lại, nghe lại hay nói lại... Một lần lặp lại có thể bạn chỉ nhớ trong vài
giây. Điều này giống như tôi đọc cho bạn nghe số điện thoại của tôi để bạn ghi vào
sổ, và khoảng 1 phút sau tôi hỏi lại số điện thoại ấy, nếu bạn không giở sổ ra, bạn
sẽ quên khuấy chúng và sẽ không bao giờ nhớ ra được nữa. Vì đó chỉ đơn giản là
bạn mới lặp lại 1 lần. Nhưng nếu bạn nghe tôi nói, bạn đọc lại nhiều lần hơn, nhẩm
lại trong đầu độ 10 lần, có thể 1 giờ sau bạn vẫn còn nhớ. Nhưng nếu bạn chia
thành từng giờ, mỗi giờ bạn lặp lại khoảng 10 lần và sau 10 giờ lặp như thế, bạn
có thể nhớ được hàng tháng hay hàng năm. Và nếu tần suất lặp lại nhiều hơn, có
thể bạn sẽ nhớ suốt đời. Và đơn giản như thế, sự lặp lại là do chính bạn thực hiện
mà không cần sự nỗ lực hay gắng sức nào. Nếu bạn cho rằng trí nhớ của mình kém
hơn người khác, thì chỉ cần lặp lại nhiều lần hơn so với người khác.
Quay lại thực tế việc học tiếng Anh, hầu hết mọi người chỉ lặp lại khoảng hơn chục
lần và thấy nhớ trong đầu tại thời điểm đó thì bắt đầu tự cho rằng mình đã thuộc và
không tiếp tục lặp lại. Kết quả là, chỉ sau 1 tuần họ quên toàn bộ những câu từ đã
học từ tuần trước. Và càng tiếp tục học bài mới bao nhiêu, thì họ càng quên những
bài cũ bấy nhiêu. Những gì họ có thể nhớ được là bài học hiện hành và những câu
từ nào được các bài học dùng lại thường xuyên nhất. Chính vì thế, đừng nói là 10
năm, mà đến vài chục năm không biết là họ có thể nhớ gì để nói hoặc nghe hay
không.
Khi học mãi mà vẫn không giao tiếp được, người ta lại tiếp tục nghĩ ra nhiều
cách thức khác, nào là tăng cường giảng giải ngữ pháp, tăng cường ngày học,
tăng cường luyện nghe... Nhưng trong đó nhiều người khuyên nhất là đi thực
hành nói. Thật lòng mà nói, nếu thực hành nói mà giúp giỏi tiếng
Anh thì chắc hẳn đã có nhiều người giỏi rồi. Nhưng thực tế lại cho
thấy điều ngược lại. Thực tập nói chẳng qua là tìm cách lặp lại những câu từ đã
học. Nhớ là lặp lại câu từ đã học chứ không phải tự chế, tự lắp ghép để ai muốn
hiểu sao thì hiểu. Bạn thử nghĩ xem, có ai đời cho trẻ con đi ra đường nghe đám trẻ
đường phố nói câu gì nó học theo câu đó để nói theo không?
Sự lặp lại tốt nhất là nhìn câu đúng, nghe giọng đọc đúng và đọc đúng theo hàng
trăm lần. Việc bạn có thể lặp lại câu đúng hàng trăm lần, không sai lần nào là bạn
đã tự tạo ra một môi trường hoàn hảo nhất trong việc học tiếng Anh cho riêng
mình. Một đứa trẻ từ lúc biết nói cho đến hết tiểu học được bố mẹ chúng và thầy
cô sửa câu đúng và bắt chúng nói lại ngày này sang ngày khác, năm này sang năm
khác cho đến khi chúng thuộc nằm lòng và mỗi lần nói đều sử dụng đúng câu đó.
Nhưng vì chúng ta là người lớn, không có ai bên cạnh “chịu khó” sửa cho chúng
ta như đứa bé trên, nên chúng ta phải tự mình tìm câu đúng và tự tìm cách lặp lại
chúng hàng trăm lần như quá trình một đứa bé “nạp” ngôn ngữ vào đầu.
Để tiến trình này nhanh hơn, chúng ta hãy lặp lại “cưỡng bức” một chút, nghĩa là,
nếu để tự nhiên khi rơi vào tình huống nào đó mới có cơ hội nói câu nào đó, thì
chúng ta hãy chọn ra mỗi ngày vài câu có các cụm động từ giao tiếp thông dụng
và dùng toàn bộ thời gian rảnh rỗi để có thể nghe và đọc lại mỗi câu khoảng trên
dưới 200 lần. Nếu bạn nghĩ trí nhớ của mình kém hơn người khác, hãy nâng số lần
lặp lên nữa. Nhưng nếu bạn nghĩ mình có thể nhớ nhanh, cũng đừng hạ thấp số lần
lặp lại này. Mục tiêu của toàn bộ quá trình là bạn phải nhớ tổng cộng trên 1000
cụm động từ trong cùng một thời điểm, trong khoảng thời gian tối đa là 7 giây cho
mỗi cụm là bạn thành công. Bạn lặp lại nhiều thì nhớ nhanh hơn, lặp lại ít thì nhớ
chậm, cần thời gian để suy nghĩ. Nếu chỉ nhớ được một số câu hoặc không nhớ thì
bạn sẽ không nói được. Vì đơn giản, bạn không nhớ thì làm sao mà nói!
Nếu các bạn cần tôi giới thiệu một nơi có sẵn các câu chọn lọc chứa đầy đủ
các cấu trúc cần thiết để giao tiếp tiếng Anh lưu loát, xin hãy vào: [You must be registered and logged in to see this link.] nơi tôi là nhà đồng sáng lập.
Đó cũng là tâm huyết cả đời của chúng tôi.
3 yếu tố quyết định kỹ năng nghe của bạn
Nếu bạn nghe một câu nhưng không hiểu rõ người ta muốn nói gì, nó nằm ở 1
trong 3 nguyên nhân sau: 1) bạn thiếu từ vựng; 2) bạn không nhận ra âm; 3) bạn
chẳng biết cấu trúc câu, là cụm động từ mà câu đó đang dùng nên không hiểu được
ý chính của câu.
Thiếu từ vựng
Nếu từ vựng bạn quá ít, nghe từ mới không biết chúng là gì, hoặc bạn chỉ nhớ
mang máng, không nhớ rõ nghĩa của nó. Điều này nói lên rằng, bạn học quá ít từ,
hoặc học nhiều nhưng đã lặp lại chúng quá ít lần. Hãy cải thiện bằng cách lặp lại
nhiều hơn. Cách lặp lại từ vựng tốt nhất là đặt chúng vào một câu ví dụ nào đó, bạn
sẽ thuộc từ và thuộc luôn cả câu và có thể sử dụng lại cấu trúc của câu đó sau này.
Phát âm sai, không nhận ra âm khi nghe
Phát âm của bạn đóng vai trò rất lớn cho việc nhận ra từ vựng mà người nói đang
dùng. Nếu bạn phát âm một từ theo cách nào, theo vùng miền nào thì người vùng
đó nói bạn nhận ra dễ dàng, còn người vùng khác nói bạn sẽ rất khó nghe hoặc
không nghe được. Nếu học tiếng Anh mà bạn không tập âm để biến chất giọng của
mình thành giọng chuẩn bản xứ, bạn sẽ rất khó nghe người bản xứ. Điều đơn giản
mà những người theo cách học cũ không thể nhận ra là, phát âm của bạn quyết
định bạn có nghe được hay không. Trong tiếng Anh có tổng cộng từ 45-52 âm,
trong đó có 21 nguyên âm là bắt buộc phải phát đúng. 21 nguyên âm này kết hợp
với các phụ âm đứng trước và đứng sau chúng để tạo ra thành các tổ hợp âm khác
nhau. Nếu phát đúng âm và tổ hợp âm bạn sẽ nhận ra từ dễ dàng khi nghe người
bản xứ nói. Trên thực tế, người ta hay chọn cách luyện nghe chứ không học phát
âm vì suy nghĩ đơn giản rằng không nghe được thì phải luyện nghe. Nhưng nếu
bạn sửa được âm và phát đúng các tổ hợp âm thì có thể nghe được ngay từ lần đầu
tiên mà không phải tốn thời gian để luyện nghe.
Để học phát âm, cách tốt nhất là học âm trong các từ bạn đang học. Nếu bạn theo
cách học âm đơn lẻ, rời rạc như cách người ta vẫn đang dạy, dù có dạy trực quan
đến đâu bạn cũng không sửa âm trong từ được. Hiện nay có phương pháp đọc
tách-ghép âm có thể giúp bạn sửa âm bản xứ thật nhanh bằng cách sửa âm tại từ
bạn đang học. Theo phương pháp này, nguyên âm của từ hay âm tiết được tách
ra đọc riêng rẽ cho bạn nhận biết, sau đó phương pháp dạy bạn cách đọc nối giữa
nguyên âm và phụ âm đứng trước và đứng sau nó để hình thành nên âm của cả từ.
Với cách này, bạn sẽ nhận biết được những nguyên âm khó và những tổ hợp âm
lạ không có trong tiếng mẹ đẻ của bạn. Một ví dụ về tổ hợp âm lạ mà ai cũng phát
âm sai là từ “down”. Trong tiếng Việt có âm /au/ đứng cuối từ như trong từ “rau”,
“trau”, “lau”... nhưng trong tiếng Việt không hề có từ nào mà âm /au/ kết hợp với
âm /n/ đứng sau nó. Vì thế cho nên sang học tiếng Anh, khi phát âm họ bỏ luôn âm
cuối và nói thành từ “dau” và bỏ luôn âm /n/. Một từ tiêu biểu khác là từ “time”.
Trong tiếng Việt có âm /ai/ nhưng không hề có từ nào mà âm /ai/ kết hợp với âm /
m/ đứng sau nó. Nên khi phát âm từ này, người Việt hay đọc là /tai/. Thời gian gần
đây khi phát hiện ra mọi người đều phát âm từ “time” thiếu âm cuối /m/, nên người
ta dạy thêm âm /m/. Nhưng vì trong tiếng Việt không có tổ hợp âm /aim/ nên người
ta mượn âm /a/ để thay thế và đọc từ “time” thành /tam/ (bỏ nguyên âm đôi /ai/)
thay vì đúng phải là /taim/.
Vậy phải học âm như thế nào? Hãy bắt đầu một cách nghiêm túc. Kể từ hôm nay,
hãy tập lại tất cả các từ, dù là từ vựng đơn lẻ hay nằm trong câu. Nếu bạn đã tập 1
âm nhuần nhuyễn, thì khi gặp âm đó trong từ khác, bạn sẽ có thể phát âm dễ dàng.
Tương tự, nếu bạn phát được 1 tổ hợp âm (nguyên âm kết hợp với phụ âm đứng
trước hoặc đứng sau), bạn có thể phát âm chính xác các từ sử dụng tổ hợp âm đó.
Nếu bạn sử dụng phương pháp đọc tách-ghép âm và không bỏ qua bất kỳ từ nào,
tôi tin chắc rằng bạn có thể phát âm chuẩn xác và đổi giọng trong vòng 30 ngày.
Câu hỏi đặt ra là, cho đến khi nào bạn mới được gọi là đổi giọng? Hãy nhờ một
giáo viên kiểm tra, nếu bạn nói chuyện bằng tiếng Anh một cách tự nhiên mà đã sử
dụng toàn bộ âm chuẩn rồi thì xem như giọng bạn đã đổi. Điều này có nghĩa là bạn
đã biến quán tính của mình thành phản xạ vô điều kiện. Nếu chỉ nhìn vào từ rồi dần
dần nhớ lại mới có thể phát âm đúng thì xem như bạn cũng chưa đổi giọng vì nó
chưa biến thành quán tính. Vì vậy, nếu âm nào chưa biến thành quán tính tự nhiên
của bạn, hãy tìm cách đọc lặp lại chúng nhiều lần hơn nữa.
Bạn cũng có thể vào Lớp học trực tuyến do chúng tôi tạo ra và học từng ngày để bổ
sung vốn từ vựng và cách phát âm theo phương pháp đọc tách-ghép âm cho từng
từ. Đây cũng cùng một nơi tôi đã giới thiệu với các bạn bên trên để học câu:
[You must be registered and logged in to see this link.]
Nhận dạng cấu trúc khi nghe để hiểu ý chính
Điều cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng trong kỹ năng nghe của bạn
là khả năng nhận dạng cấu trúc khi nghe. Nhận dạng cấu trúc là gì? Một câu nào
được nói hay viết đều sử dụng một cụm động từ mà ta gọi là cấu trúc câu. Mỗi cụm
động từ đều có nghĩa riêng của nó và khi nhắc đến cấu trúc đó mọi người đều hiểu
nghĩa giống nhau, không thể nhầm lẫn được. Nếu bạn thuộc cấu trúc đến mức nhận
ra chúng trong khoảng thời gian dưới 7 giây, bạn sẽ hiểu ý người ta nói gì và tất cả
những gì bạn cần làm là lắng nghe 1 vài từ chính là có thể hiểu trọn vẹn ý nghĩa.
Nhiều người học theo cách cũ cứ phải nghe hết tất cả các từ rồi đoán nghĩa. Một
phần do không hiểu cấu trúc nên không biết người ta nói gì. Một phần là không
biết hết từ vựng nên không thể nhận ra. Lời khuyên về việc đi luyện nghe trở nên
là một lời khuyên rất tồi khi trong đầu không có đủ âm, từ vựng và cấu trúc.
Tôi sẽ lấy một ví dụ để các bạn có thể hiểu rõ tầm quan trọng của cấu trúc. Ví dụ,
với cấu trúc “have been doing something” có nghĩa là làm một việc gì đó trong
bao lâu rồi, hoặc một điều gì đó đã xảy ra trong bao lâu rồi cho đến thời điểm này.
Cấu trúc này dùng để mô tả về độ dài của khoảng thời gian mà việc gì đó đã xảy
ra. Nếu bạn hiểu được như thế, hãy xem câu “I have been studying English for 10
years”. Vì cấu trúc chuyển tải ý nghĩa là “làm việc gì đó trong bao lâu cho đến thời
điểm hiện tại” và khi thấy một câu dùng cấu trúc đó, bạn chỉ cần lắng nghe động từ
chính của nó là có thể nhận ra. “Làm việc gì đó” được cụ thể hoá trong câu ví dụ
trên bằng động từ “study” (học). Vậy khi nhận dạng được cấu trúc, bạn có thể hiểu
được là “học” trong bao lâu rồi và chỉ cần lắng nghe khoảng thời gian nữa là có thể
hiểu được toàn bộ câu. Nếu ai đó dùng động từ khác thì bạn tập trung vào động từ
khác đó và chỉ cần hiểu nghĩa của động từ đó mà thôi. Hiểu được điều này, bạn sẽ
hiểu rằng một cấu trúc có thể dùng lại trong hàng chục, hàng trăm câu khác nhau
mà khi nghe bạn đã có thể hiểu chúng ngay mà không cần lắng nghe toàn bộ mọi
từ trong câu mới có thể hiểu được ý của người nói.
Trong lớp học mà chúng tôi thiết kế, từng câu được phân tích ra thành những cấu
trúc riêng rẽ và giải thích cách dùng của chúng để bạn tham khảo. Nếu bạn thuộc
câu, bạn có thể nhận biết các cấu trúc trong câu đó dễ dàng. Hãy tham khảo:
[You must be registered and logged in to see this link.] và chọn ngày học đầu
tiên để trải nghiệm phương pháp.
Vai trò của ngữ pháp trong việc học ngôn ngữ
Trong 1 ví dụ trên khi tôi dùng cấu trúc “have been doing something” là dùng cấu
trúc của thì perfect continuous mà trong môn ngữ pháp cũng có học. Nhưng điều
đáng nói ở đây là, khi bạn học cấu trúc, nó đã bao gồm toàn bộ ngữ pháp tiếng Anh
mà bạn không cần phải học ngữ pháp riêng rẽ. Khi học cấu trúc, người học có thể
hiểu được trọn vẹn cách nói đúng câu, đúng văn hoá, đúng về mọi mặt trong ngôn
ngữ mà không cần phải đụng tới khái niệm về ngữ pháp.
Vậy môn ngữ pháp có vai trò gì? Đó là môn học dành cho những nhà phân tích
ngôn ngữ như nhà ngôn ngữ học hay ngành sư phạm. Hiểu biết được các thành
phần của ngôn ngữ không phải là phạm trù dành cho những người bình thường vốn
chỉ mượn ngôn ngữ để thành công trong việc học và cuộc sống. Trong môn ngữ
pháp người ta có dạy một cấu trúc “Subject + Verb + Object” và giúp bạn đặt một
câu “I love you”. Nhưng bạn sẽ không có cách nào suy luận sao có sự khác nhau
giữa 2 câu “I play guitar” và “I play with a yoyo”. Tại sao câu sau cũng có cùng
cấu trúc ngữ pháp mà lại có thêm “with a” dư thừa trong đó?
Trong tiếng mẹ đẻ của bất kỳ quốc gia nào, con người đều phải trải qua giai đoạn
“nạp” ngôn ngữ trước. Đó là một quá trình từ lúc bập bẹ ê a nói từng từ, được bố
mẹ ông bà sửa lại thành từng câu hoàn chỉnh, hết câu này đến câu khác. Khi có
được những cấu trúc đơn giản như “Bố ơi mua kẹo cho con đi bố”, những đứa bé
mới bắt đầu khai triển ra thành hàng chục, hàng trăm câu khác nhau như “Bố ơi
mua kem cho con đi bố”, “Bố ơi mua đồ chơi cho con đi bố”. Đến hết năm 10 tuổi,
khi bé có một vốn từ vựng tương đối hoàn chỉnh và vốn cấu trúc câu đủ hùng hậu
người ta mới bắt đầu dạy cho bé phân tích những thành phần trong câu. Việc hiểu
thêm này nhằm mục đích giúp con người hiểu rõ hơn về các khái niệm của ngôn
ngữ chứ hoàn toàn không giúp ích nhiều cho việc nói hay viết – những phạm trù
phụ thuộc lớn vào lượng kiến thức và kinh nghiệm gặt hái được trong quá trình
sống. Bạn cũng đừng lầm tưởng môn “Tiếng Việt” được dạy trong các trường tiểu
học hiện nay là học ngữ pháp nhé. Đó cũng là một quá trình nạp thêm ngôn ngữ
ngoài lượng câu từ đã học từ bố mẹ, ông bà.
Lời kết
Trong một thời gian dài nghiên cứu, giảng dạy và tìm ra phương pháp đúng đắn
nhất trong việc dạy tiếng Anh, tôi nhận ra rằng, để làm cho người học hiểu được và
chịu làm theo phương pháp còn khó hơn gấp trăm lần so với việc giúp họ nói
giỏi tiếng Anh. Có thể vì nhiều lý do khác nhau khiến mỗi người có
những quan điểm khác nhau về việc học. Nhưng cái khó nằm ở chỗ, khi biết quá
nhiều thứ mà phải ép mình theo một cách thức nào đó người ta đâm ra chần chừ, lo
ngại, phân vân, nghi ngờ, phản đối... Và tệ hơn hết là tâm lý này diễn ra liên tục,
đôi khi là từng phút, từng giây trong đầu người học. Khi được yêu cầu làm theo
một cách nào đó, người học sẽ luôn xuất hiện câu hỏi “tại sao phải làm thế” trong
đầu. Nếu cho tôi một em học sinh lớp 6 hoặc lớp 7, tôi dám chắc rằng tôi có thể
giúp em nói được tiếng Anh lưu loát dưới 1 năm. Nhưng nếu cho tôi một người
lớn, đặc biệt là người biết quá nhiều nhưng chưa thành công, tôi hoàn toàn không
chắc chút nào về mặt thời gian.
Sau nhiều năm nghiên cứu phương pháp, cuối cùng chúng tôi cũng đã hiện thực
hoá thành công một cách thức học tiếng Anh trực tuyến đáp ứng gần như hoàn toàn
những gì tôi mô tả trong bài viết này. Tôi thật sự rất muốn các bạn hiểu được cách
thức và bắt đầu hành động ngay từ hôm nay để có thể giỏi tiếng Anh trong 1 năm
tới nữa. Các bạn có quyền nghi ngờ và tôi cũng hiểu điều đó. Các bạn có quyền đặt
ra nhiều câu hỏi “tại sao” vì các bạn có nhận thức riêng của mình. Nhưng chúng tôi
thật sự biết việc mình đang làm và chúng tôi biết cách để đưa bạn đến thành công
trong tiếng Anh. Nếu bạn vẫn chưa giỏi, có thể bạn chưa biết cách, hoặc cách của
bạn chưa đúng lắm hoặc cách đó quá mất thời gian và không dễ gì thực hiện một
cách bình thường được. Vì nếu có thể làm được dễ dàng và nhanh chóng, thì bạn
không chờ cho đến hôm nay mới bắt đầu.
Xin đừng chần chừ. Hãy cùng chúng tôi giỏi tiếng Anh, tự làm giàu cho bản thân
và làm đẹp cho hai chữ "Việt Nam" để đi khắp nơi trên thế giới, bạn bè năm châu
phải nghiêng mình.
Trung tâm tiếng anh SECret
Việt Nam sưu tầm và chia sẽ
Nơi dạy và học tiếng anh tại Đà Nẵng
PHẠM VIỆT THẮNG
Đồng sáng lập
HelloChao.vn
facebook.com/thangpham.hellochao
